تاریخچه ی پپسی

تاریخچه مختصر پپسی

پپسی در سال 1898 در کارولینا پدید آمد.تاریخچه آن طولانی و پر بار است. نوشیدنی (پپسی) حاصل اختراع کالب برادهم است. داروساز و صاحب داروخانه اهل New Bern واقع در کارولینای شمالی است.

اطلاعاتی که اینجا منتشر می شود توسط شرکت پپسی کولا بین المللی فراهم شده و ممکن است در سایت آنها www.pepsi.comقابل دسترسی باشد.

در روزی از روزهای گرم تابستانی در New Bern یک داروساز جوان بنام کالب برادهم دست به انجام یک سری آزمایشها روی ترکیبی از آبمیوه ها، ادویه جات و شربت ها زد تا بتواند نوشیدنی جدیدی به مشتریان خود ارائه کند. در طی آزمایشاتی که انجام داد توانست نوشیدنی خلق کند که در تمام جهان به نام pepsi cola شناخته شد.

کالب برادهم می دانست برای جلب مشتریان به داروخانه اش باید آنجا را به یک پاتق تبدیل کند. او این کار را با تولیدنوشیدنی مخصوص غیرالکلی خود جامه عمل پوشاند. اختراع او ترکیبی منحصر به فرد از عصاره مغز kola، وانیل و مقادیر اندکی از روغن ها بود که میان مشتریان وی محبوب شد و نوشیدنی براد نام گرفت . caleb تصمیم گرفت نام نوشیدنی خود را به pesi cola تغییر داده و نوشابه غیر الکی جدیدش را تبلیغ کند.این محصول با استقبال مردم روبرو شد و به این ترتیب فروش پپسی کولا افزایش یافت و او را به تاسیس یک کمپانی که بازاریابی نوشیدنی جدید را انجام برساند متقاعد نمود.

او شرکت خود را در سال 1902 در اطاق پشتی داروخانه اش با نام pepsi cola راه اندازی کرد و از دفتر حفظ کپی رایت ایالات متحده برای نشان تجاری خود درخواست مجوز کرد در ابتدا تهیه و فروش شربت را خودش انجام می داد.. اما بزودی دریافت که در صورت بسته بندی بطری های پپسی امکان استعمال آن برای مردم در هر مکانی وجود خواهد داشت.

تجارت پپسی او رو به رشد بود و در 16 ژوئن 1903 توسط دفتر کپی رایت ایالات متحده آمریکا رسماً به ثبت رسید. در آن سال وی 7968 بشکه شربت را تحت عنوان "نیروبخش، نشاط آور و کمک کننده به هضم غذا"به فروش رساند. وی همچنین برای سرمایه گذاران مستقل جوایز حق انحصاری را در مورد بطری های پپسی بکار گرفت. تعداد آنها در سال 1905 فقط 2 نفر بود که در سال بعد به 15 نفر افزایش یافتند و در سال 1907 این رقم به چهل نفر رسید. در انتهای سال 1910 بالغ بر 24 ایالت نماینده انحصاری پپسی کولا داشتند.

اولین خط تولید و بسته بندی که سیستم چندان پیچیده ای نداشت در پشت داروخانه اش تاسیس شد که ساخت یک سیستم انحصاری قوی از بزرگترین دستاوردهای او بشمار می آمد. بسته بند های بومی پپسی کولا دارای روحی کار آفرین بودند و در موفقیت محصول تخصصی نقش مهمی ایفاد کردند که این امر منجر به بنیانی محکم برای پپسی شد

در سال 1907 شرکت جدید سالانه 100000 گالن شربت می فروخت. رشد و توسعه شرکت منحصر بفرد بود و در سال 1909 caleb یک ستاد فرماندهی انتخاب کرد که شهرک New bern عکسش را روی یک کارت پستال به چاپ رساند. با حمایت BARNEY OLD field راننده مشهور مسابقات رالی تبلیغ پپسی در روزنامه ها با عنوان نوشابه نیرو بخش به چاپ رسید.

سال قبل پپسی یکی از اولین شرکت هایی بود که در ایالات متحده از حمل و نقل با اسب به حمل و نقل ماشینی روی آورده و کارشناسان تجاری کالب برادهم به این موضوع توجه گسترده ای نشان دادند.حتی وی به عنوان کاندیدای قریب الوقوع احتمالی مشاغل دولتی مورد توجه قرار گرفت.

سردبیر Greensboro patriot وی را به دلیل حس علاقه شدید به کار و پر فعالیت بودن مورد ستایش قرار داد.پپسی کولا 17 سال پر از موفقیت را پشت سر گذاشت ، حالا caleb فروش پپسی را با شعار تبلیغاتی "پپسی کولا بنوشید. رضایت شما را جلب خواهد کرد" به پیش برد. پس از آن جنگ جهانی اول آغاز شد و بهای فعالیت های تجاری به شدت افزایش یافت. قیمت شکر در نوسان بود بنابراین بر قیمت تولید پپسی کولا تاثیر گذاشت.

Caleb مجبور شد دست به یک سلسه اقدامات پر خطر زد تا بقاء خود را حفظ کند تا آنکه سرانجام پس از 3 سال سخت و نفس گیر شانس از او دور شد و ورشکست شد. در سال 1921 تنها 2 کارخانه فعال ماندند این وضع تا هنگامیکه یک کارخانه دار شکلات سازی موفق Charles g.guth در افق آینده پپسی کولا ظاهر شد، ادامه یافت. Guth رئیس مجموعه loft فروشگاههای زنجیره آب نبات ( شکلات ) و تانکر های شربت در حاشیه نوار شرقی ساحل دریا بود .

او شرکت پپسی کولا را یک فرصت برای قطع همکاری بی ثمر در رابطه با شرکت coca cola و در عین حال یک شانس جذاب و جالب برای loft می دید. حق با او بود پیش بینی او درست بود. پس از دست به دست شدن میان 5 صاحب کارخانه و سپری شدن 15 سال بدون سودآوری ، پپسی کولا مجدداً به یک نماد تجاری ملی شکوفاتبدیل شد.

یک بار بصورت اتفاقی برای چندین سال فروش پپسی کولا تقریباً به صورت واقعی از یک ساختمان در بالیتمور که به coca cola تعلق داشت و رئیس coca cola مالک آن بود مدیریت و هدایت شد.

به برای مدت 2 سال پپسی توانست مبلغ 1 میلیون دلار برای صاحب جدید خود عایدی داشته باشد. با اصلاحات درونی سازمان شرکت، آرامش دوباره بر کالبد آن دمیده شدچیزی که کمبودش در آن روزها احساس می شد، چرا که مملکت در آستانه ورود به یک افت اقتصادی که بعد ها به دوره بحران بزرگ شناخته شده بود.

CALEB داروساز اهل NEW BERN واقع در کارولینای شمالی محصول ساخته دست خود را به "نوشیدنی BRAD" یک نوشابه گازدار غیرالکلی که جهت پذیرایی مشتریانش تهیه کرده بود تغییر نام داد.

نام جدید نوشیدنی وی پپسی کولا از 2 ماده اصلی تشکیل دهنده آن مغزهای COLA و PEPSI گرفته شد. اولین بار این لغت در 28 آگوست بکار رفت.

کالب برادهم در سال 1902 برای نشان تجاری به دفتر کپی رایت (ثبت) ایالات متحده جهت نام پپسی کولا درخواست داد.
در سال 1903 در ارتباط با شغلش بعنوان داروساز آگهی تبلیغاتی نوشابه اش را مورد ستایش قرار داد.
سال 1905 اولین تغییر در لوگوی جدید که 1898 خلق شده بود ایجاد شد.
سال 1906 لوگوی دوباره طراحی شد و شعار تبلیغاتی جدیدی افزوده شد. "نوشیدنی خوراکی خالص و اصل" نشان تجاری در کانادا به ثبت رسید.
نشان تجاری پپسی در سال 1907 در MEXICO ثبت شد.
راننده خط شکن و پیشگام اول مسابقات ماشین رانی BARNEY OLD field به عنوان اولین فرد مشهور پشتیبان پپسی در آگهی های تبلیغاتی ظاهر شد در حالی که در روزنامه ها پپسی کولا را به عنوان یک نوشابه نوشیدنی مقوی نیروبخش طراوت بخش و فرح بخش و نیز بهبود دهنده توانایی قبل از مسابقه معرفی کرد.

عنوان تبلیغاتی "لذیذ و سالم" بعد ها و ظرف 2 دهه آتی به تناوب مورد استفاده قرار گرفت. در سال 1920 پپسی به شعار" پپسی کولا بنوشید. رضایت شما را تامین خواهد کرد" برای جلب مشتریان توسل جست. ثبت علامت تجاری در سال 1932 در آرژانتین.

در سال 1934 هر بطری 12 انسی خود را 5 سنت می فروخت در حالیکه رقبای آن بطری 6 انسی را به همان قیمت می فروختند.
سال 1938 ثبت نشان تجاری در شوروی.
کارتن روزنامه ای "pepsi , pete" جهت افزایش آگاهی و توجه مشتریان پپسی در خصوص سودمندی و به صرفه بودن آن به معرفی موضوع " 1 نیکل بدهید 2 بار بنوشید" پرداخت.

در سال 1940 آگهی تجاری تاریخچه خود را اولین بار بصورت آوازی( موسیقی) تهیه کرد و در کل کشور منتشر ساخت ،آهنگ نیکل نیکل سر انجام بالاترین رکورد را به خود اختصاص داد و بعدها به 55 زبان ترجمه شد. لوگوی جدید و پیشرفته تر مطابق با موقعیت جدید طراحی شد.

در حمایت از تلاش های آمریکا در جنگ جهانی دوم در سال 1941 ،شرکت پپسی رنگ در بطریهای خود را به قرمز سفید و آبی تغییر داد. از یک سالن غذاخوری متعلق به پپسی واقع در میدان تایمز نیویورک در خلال جنگ جهت ثبت پیامهای بیش از یک میلیون خانواده برای ارسال به بستگانشاندر نیروهای نظامی که در آن سوی دریا بودند استفاده بیشتر شد.

"دوبار بیشتر" استراتژی تبلیغاتی 1943 شرکت پپسی بود که جهت توسعه محتوای تبلیغی " نوشیدنی بیشتر ، طعم بهتر" بسط و گسترش یافت.

عبارت تبلیغی"چرا پپسی کم می نوشید در حالیکه بهترین است ؟" به عبارت "دو بار بیشتر" اضافه شد.

در سال 1950 شعار تبلیغاتی" برگشت به وزن بیشتر" تبدیل به موضوع اصلی- تم تبلیغاتی جدید پپسی شد چرا که فشارهای مالی، نوشابه غیر الکلی پپسی را مجبور به افزایش قیمت هایش به سطوح رقابتی کرده بود. لوگوی شرکت دوباره به روز شد.

توجه آمریکایی ها در سال 1953 به افزایش وزن زیاد شد و استراتژی جدید شرکت ، برمبنای محصول با میزان کالری کمتر قرار گرفت.و شعاری که بر این مبنا طراحی شد "طراوت و نشاط با وزن کم " بود..

در سال 1954 عبارت "آشامیدنی سبک "به به تلفیقی از عبارات" طراوت بدون سنگینی " تغییر یافت.

سال 1958 سال نبرد پپسی برای بهبود نشان تجاریش بود. گاهی از اوقات با عنوان تبلیغی "کولای آشپزخانه"که حاصل رقابت دراز مدت موقعیتی پایدار در سایر نشان های تجاری بود عرضه و ارائه گردید. حالا پپسی خودش را در مواجه با مصرف کنندگان جوان و اهل مد می دید لذا با شعاری با مضمون "با پپسی مورد قبول جامعه خود باشید" به کا خود ادامه داد.

آگهی یا عبارات تبلیغاتی منحصر به فرد و خاص swirl بطری های پپسی را به بطری در دسترس تر یا آسانتر جهت درخواست تبدیل نمود.

رهبر شوروی نیکیتا خروشچوف و نایب ریاست جمهوری آمریکا ریچارد نیکسون در سال 1959 میلادی در مناظره ای در یک نمایشگاه تجاری بین المللی برگزار گردید و خیلی زود مناظره آشپزخانه نام گرفت همدیگر را ملاقات کردند ملاقات در مورد پپسی در ایالت متحده تحت عنوان" خروشچوف به جامعه پیوست "به تصویر در آمد.

در سال 1961شرکت پپسی روی مشتریان خود تصفیه بیشتری انجام داد و به اهمیت زیاد مشتریان جوان که نسل پس از جنگ بودند پی برد."و حالا پپسی برای آنها که فکر می کنند جوان هستند" و به این طریق نشان تجاری مورد توجه تمام بازار را قرار داد.

این اولین باری است که یک محصول با ویژگی ها و مشخصات خودش چندان معرفی نمی شد.بلکه ویژگی و شرایط زندگی مصرف کننده گان آن است که آنرا تعریف و شکل می دهد.

در سال 1964 محصول جدید پپسی بنام پپسی رژیمی به تبلیغات پپسی معرفی شد.

رنگ نوشابه ها

به نام خدا

این تحقیق صرفا جنبه ی معنوی دارد و هیچ گونه سو استفاده ای را دنبال نمی کند.

آسپارتام جایگزین قند از خویشاوندان شیمیائی نزدیک دی پپتیدل - آسپارتیل - ل. فنیل آلاتین است. هردی پپتید ترکیبی از دو اسید آمینه است که آجرهای ساختمانی پروتئین هستند. آسپارتام برخلاف ساکارین و سیکلامات که بدون تغییر از بدن دفع می‌شوند، به اسیدهای آمینه طبیعی سازنده‌اش تجزیه می‌شود، و آنها نیز به‌نوبه خود در مسیرهای سوخت و ساز معمولی بدن به اجزاء کوچک‌تری شکسته می‌شوند. شیرینی آسپارتام 200 برابر بیشتر از ساکاروز(قند معمولی) است.

اسپارتام: دشمن یا دوست؟!

سلامت > تحقیقات  - محمدرضا معینی:
هزاران سال است که غذاهای «شیرین» به ذائقه بشر خوش آمده است.

یافته‌های باستان‌شناسان تایید می‌کند که انسان‌های غارنشین از عسل زنبورهای وحشی استفاده می‌کرده‌اند و حتی این نظریه مطرح است که برای انسان‌های نخستین، «طعم شیرین» یک غذا نشانه اطمینان از سلامتی آن بوده و فرد مطمئن می‌شده که با خوردن آن غذا، بیماری یا ضرر و زیانی متوجه او نمی‌شود. به هر حال، انسان به صورت غریزی، به غذاهای شیرین علاقه داشته است.

اما متاسفانه، این گونه غذاها، به صورت طبیعی حاوی مقادیر نسبتا زیادی «کالری» و «کربوهیدرات» هستند. در روزگاران قدیم، انسان‌ها آن‌قدر فعالیت بدنی داشتند که آن کالری‌ها می‌سوخت و کربوهیدرات‌ها هم ضرری برایشان نداشت، ولی امروزه وضعیت زندگی به گونه‌ای است که باید «طعم شیرینی» را با حذف کالری‌های اضافه چشید! تنظیم رژیم غذایی و دارویی، در بیماری‌هایی نظیر دیابت و کنترل هزینه‌های تولید مواد غذایی در غیاب شکر نیز، بر انگیزه روی آوردن به قندهای مصنوعی افزوده است.

 شیرین کننده‌های مصنوعی
نخستین رقیب قند و شکر، «ساخارین» بود که در سال 1879 میلادی کشف شد و در محصولاتی نظیر خمیردندان، دهان شویه و آدامس به کار می‌رفت. مزه شیرین «اسپارتام» هم نخستین بار در سال 1965 میلادی، به صورت کاملا اتفاقی، توسط یک داروساز پژوهشگر به نام «جیمز شلاتر» کشف شد. پس از سال‌ها آزمایش، سرانجام در سال 1980 میلادی، اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا FDA، استفاده  اسپارتام را به عنوان یک شیرین کننده تایید کرد. بیش از 90 کشور دیگر نیز، با بررسی در مورد سمی بودن این ماده، استفاده از آن را تایید کردند و بدین گونه، اسپارتام جای خود را به عنوان جایگزین کم کالری شکر در صنایع غذایی باز کرد؛ به طوری که در حال حاضر در بیش از شش هزار محصول مختلف به کار می‌رود، محصولاتی از قبیل نوشابه، آدامس، ماست، آب‌میوه و نوشیدنی‌های رژیمی، پودینگ، پودر شربت و ژله.

اسپارتام از چه چیزی درست می‌شود؟
اسپارتام از اجزایی به نام «اسیدهای آمینه» گرفته می‌شود. اسیدهای آمینه نوعی از ترکیبات شیمیایی هستند که توسط گیاهان و حیوانات به کار می‌روند تا پروتئین لازم برای حیات آن‌ها را تولید کنند. از حدود 20 نوع اسید آمینه که به صورت طبیعی به دست می‌آیند، دو نوع آن‌ها برای تولید اسپارتام به کار می‌رود: اسید اسپارتیک و فینل الانین. اگرچه اجزای  تشکیل دهنده اسپارتام در طبیعت به تنهایی یافت می‌شوند، اما خود اسپارتام در طبیعت نیست و به دست بشر تولید می‌شود. اسپارتام، به دو روش «تخمیر» و «ترکیب شیمیایی» قابل تولید است.

خوبی‌ها و بدی‌ها
علت این همه توجه به اسپارتام چیست؟ اسپارتام دو حسن ذاتی داشته و دارد. نخست آن که، کانی و معدن شیرینی است. شیرینی آن بین 150 تا 200 برابر شکر گرفته شده از نیشکر است و بنابراین، مقدار کمی از آن می‌تواند جایگزین شکر شود؛ بدون آن که از طعم شیرین محصول بکاهد. دوم آن که، به مصداق «طبعی به هم رسان که بسازد به عالمی»، اسپارتام ترکیبی دارد که با طعم‌های مختلف و شیرینی‌های دیگر سازگار است. این دو ویژگی، در افزایش استفاده از اسپارتام موثر بوده است. اما اسپارتام دو نقطه ضعف هم داشته است؛ تغییرات پایداری اسپارتام نسبت به محیط اسیدی یا قلیایی و هم‌چنین نسبت به حرارت، دو مشکل ایجاد کرده که از یک سو، پایه تحقیقات و پژوهش‌های جدید و از دیگر سو، موجب قیل و قال‌های فراوان شده است.

 همانند بسیاری دیگر از ترکیبات اسیدهای آمینه، اسپارتام نیز در حرارت بالا و یا در محیط قلیایی  PH>> بالا<< تجزیه می‌شود. برای همین از اسپارتام در پخت نان و شیرینی نمی‌توان استفاده کرد و در صورت لزوم پس از اتمام مراحل پخت، باید به محصول اضافه شود. در محصولات میزبان، یک ماده قلیایی و یا نیازمند به محافظت طولانی‌مدت در بسته‌بندی نیز، اسپارتام با محدودیت مصرف مواجه است. اسپارتام در دمای اتاق و PH 3/4 بیشترین ثبات و پایداری را دارد. در چنین شرایطی، نیمه عمر آن 300 روز است. در PH 7 نیمه عمر آن تنها چند روز است. PH بیشتر نوشیدنی‌ها، بین سه تا پنج است. بنابراین، در این PH اسپارتام پایدار می‌ماند. اما به نظر شما یک نوشابه یا نوشیدنی حاوی اسپارتام، در دمای بیرون از یخچال و در کشوری چون عربستان چگونه است؟

سرگذشت اسپارتام در داخل بدن
اسپارتام وقتی وارد بدن می‌شود، چه اتفاقی برایش می‌افتد؟ دوباره به اسیدهای آمینه اولیه و تشکیل‌دهنده خود تجزیه می‌شود. همین جاست که آژیر خطر برای بیماران فینل کتونوری به صدا درمی‌آید. فینل آلانین می‌تواند برای بیماران معدود این بیماری ارثی مربوط به حوزه اعصاب و روان خطرساز باشد. به همین دلیل حتما باید روی محصولات غذایی حاوی اسپارتام، برچسب هشداردهنده برای این بیماران الصاق شود. این نکته باعث شده است که برای بررسی میزان ارتباط و همبستگی اسپارتام با بیماری‌هایی نظیر تومورهای مغزی، آلزایمر، لنفوم و ام‌اس، تحقیقات فراوان علمی صورت گیرد.

هول نشوید! در مصرف محصولات «بدون قند» زیاده‌روی نکنید!
همیشه در هر کاری اعتدال خوب است، حتی در مصرف نوشابه‌های بدون قند، لایت، رژیمی و امثال آن. برای بسیاری از افزودنی‌های مجاز به مواد خوراکی، مقدار مصرف قابل قبول روزانه (ADI) تعیین شده است. اسپارتام هم از این موضوع مستثنی نیست. ADI نشان دهنده مقدار مصرفی است که اگر شخص در طول عمر خود روزانه مصرف کند، با احتساب یک حاشیه امنیتی(!) سلامت خواهد ماند.
ADI اسپارتام، به ازای هر کیلوگرم وزن شخص، 50 میلی‌گرم در روز تعیین شده است.

نترسید! ام‌اس ندارید؛ نوشابه زیاد خورده‌اید!
در سال 2001 در آمریکا، اپیدمی ام‌اس که نوعی اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن است، مشاهده شد که بعدا معلوم شد ام‌اس نیست، بلکه مسمومیت با متانول است که علایمی شبیه ام‌اس ایجاد می‌کند و در افراد مسموم، به اشتباه ام‌اس تشخیص داده می‌شود. اما علت بروز این بیماری چه بود؟

اسپارتام در دمای حدود 40 سانتی‌گراد تجزیه می‌شود و متانول (الکل چوب) آن به فرمالویید و سپس به اسید فرمیک تبدیل می‌شود که می‌تواند تعادل الکترولیت‌های بدن را برهم بزند.
در مورد بیماران مبتلا، با قطع کردن مصرف نوشابه‌های رژیمی، علایم بیماری نیز از بین می‌رود. الان هم به شما توصیه می‌کنند که اگر اسپارتام مصرف می‌کنید و دچار درد عضلانی، اسپاسم، سرگیجه، بی‌حسی پاها، سردرد، گیجی و منگی، افسردگی،  تاری دید و ضعف حافظه هستید، در کنار مراجعه به پزشک، مدتی مصرف مواد حاوی اسپارتام را نیز قطع کنید.

ضمنا توجه داشته باشید که به جای مصرف بی‌رویه محصولات رژیمی یا بدون قند، سه راه در مقابل شماست که امتحان آن‌ها نیز مفید است:
1) قند و شکر را چه از نوع طبیعی یا مصنوعی مصرف نکنید.
2) فقط طبیعی آن را به مقدار کم مصرف کنید.
3) مصرف متعادل ماده شیرین طبیعی را با فروش و تحرک بدنی همراه کنید.

به نام خدا

این تحقیق صرفا جنبه ی معنوی دارد و هیچ گونه سو استفاده ای را دنبال نمی کند.

مقدمه

رنگ یکی از مشخصات اغذیه است که به وسیله احساس بینایی درک شده و از نظر پذیرش مصرف کننده بسیار مهم است. رنگ ماده غذایی به موازات شکل، اندازه، طعم و مزه از خصوصیات حسی آن محسوب می شود و به عنوان یک راهنمای چشمی کیفیت، عمل می کند. تقریبا تمام غذاها ازهنگامی که به صورت خام بوده تا زمانی که به صورت غذای کامل تبدیل شوند با یک رنگ قابل قبول برای مصرف کننده شناخته می شوند. رنگ و طعم اغذیه در بسیاری موارد به هم مربوط می باشند. از نظر صنایع غذایی، استفاده از رنگها برای ایجاد فرآورده های جدید و یا بهبود کالا امری ضروری است و به همین دلیل مصرف رنگ در مواد غذایی روز به روز افزایش می یابد. افزودن رنگ به اغذیه گاهی بلامانع و در برخی موارد مردود می باشد. در مواردی از رنگ برای خوش منظر نمودن و یا یکنواختی و متحدالشکل کردن محصولات استفاده می شود که بلامانع است. گاهی هم برای مخفی کردن و پوشاندن و نامحسوس جلوه دادن عیوب و تقلبات فرآورده های غذایی به کار می رود که مجاز نمی باشد. مهمترین دلایل استفاده ازرنگ در موادغذایی عبارتنداز:

- جایگزین کردن رنگی به جای رنگدانه های موجود درماده غذایی که طی فرایند حرارتی تجزیه وتخریب می گردد.

- ایجادیکنواختی رنگ درتمام سری های ساخت تولید، مثلاتغییرات فصلی رنگ درگوجه فرنگی برداشت شده می تواند باعث متفاوت شدن رنگ فراورده شود.

- افزایش رنگ به محصولات فاقد رنگ طبیعی به منظور افزایش جذابیت برای مصرف کننده، مثل افزودن رنگ به ژله های ژلاتینی

- افزودن رنگ به ماده غذایی به منظور هویت دادن به آن و یا تشدید طعم، مثلا افزودن رنگ پرتقالی دریک نوشابه پرتقالی

طبقه بندی رنگها

رنگدانه های موجود در ماده ی غذایی به سه دسته تقسیم می شوند:
الف.طبیعی: این رنگها از منابع طبیعی(عصاره ورنگدانه گیاهان، میوه ها ، سبزی ها ومواد ارگانیک) استخراج می شوند و دارای سه منشای گیاهی، حیوانی و یا معدنی می باشند.

این گونه رنگها با اصول GMPو استانداردهای غذایی مطابقت داشته ودارای شماره اند (E. no) و به اشکال پودری یامایع دردسترس بوده و مقاوم به (اسید، نور وگرما) می باشند.

درجدول زیر اسامی رنگهای طبیعی ومنابع آنها آمده است:

نوع رنگدانه	منبع طبیعی	نوع رنگدهی	E. no
بیکسین ونوربیکسین	دانه گیاه آناتو	زرد تا نارنجی	E160b
آنتوسیانین ها	هویج قرمز،انگور،تمشک،گیلاس،توت فرنگی،پیازقرمز	قرمز تا نارنجی	E163
بتانین	ریشه چغندر	قرمز مایل به آبی	E162
کلروفیل	اسفناج، گزنه	سبز	E140,E141
ملانوییدازکارامل	حرارت دادن کربوهیدراتها	قهوه ای طلایی	E150
کربن سبزی ها	کربونیزه کردن سبزی ها	مشکی	E153
پاپریکا	پوست میوه رسیده فلفل قرمز	نارنجی قرمز	E160c
کورومین	ریشه گیاه کورکومالونا(زردچوبه)	زردمایل به سبز	E100
لوتئین	گیاه ماری گلد یاگل همیشه بهار	زرد	E161
کاروتن طبیعی	میوه پالم	زردتانارنجی	E160a
کارمین	حشره کوشینیل ماده	پرتقالی-ارغوانی	E120
بتاکاروتن	مشابه طبیعی	زردتانارنجی	E160a
کارتاموس	گلرنگ	زرد	ندارد
ملانوئیدمالت	جو	قهوه ای	ندارد

ازموارد مصرف رنگهای طبیعی مذکوردرصنایع غذایی می توان به استفاده ازرنگ بتائین برای سس ها ورنگ کارامل برای نوشابه های گازداروازکاروتنوئیدها برای رنگین نمودن پنیر، نوشابه های پرتقالی، بستنی واز بتاکاروتن درماکارونی، کره ومارگارین اشاره نمود.

مطالعه ای درسال 1996 توسطkuramoto وهمکارانش درژاپن درخصوص اثررنگدانه های خوراکی طبیعی برتولید ایمونوگلوبولین های E,M,G انجام شد. دراین بررسی یافتند که رنگهای طبیعی در تنظیم تولید ایمونوگلوبولینها فعالیت د ارند.

دسته دیگری ازرنگهای طبیعی، رنگهای با منشای حیوانی مانند رنگ کوشینیل هستند که از نوعی حشره "Dactilopius cocus Costa" که روی یک نوع کاکتوس وحشی به نام "Opuntia fiscus India" که درامریکای جنوبی وجزایر کاناری رشد می کند استخراج می شود. این ماده رنگی فقط ازحشره ماده به دست می آید وجنس نرآن یک دربرابر200 ماده بوده وبه مدت 15 روز عمرمی کند. لاروجنس ماده به داخل کاکتوس هجوم برده وبه مدت سه ماه بصورت کلنی می رویدو بایک پوشش مومی سفید حفظ شده ودراین مدت از گیاه تغذیه می کند. رنگ حاصل ازکوشینیل ها اسید کارمینیک می باشدکه دارای رنگ قهوه ای مایل به قرمز تیره و یا قرمز روشن می باشد. کارمین رنگی است که از ترکیب اسید کارمینیک و آلومینیوم به دست می آید. برای تولید یک کیلو کارمین 50درصد تقریبا 4کیلو ازکوشینیل خشک شده موردنیازاست وهریک کیلوگرم ازکوشینیل تقریبا 100هزارحشره می باشد. کارمین دارای رنگ زرد بوده ودر پوششها و محصولات پروتئینی در مواقعی که رنگهای مصنوعی پایدار نیستند استفاده می شود.

براساس مطالعه ای که در سال 1993 توسط madsen وهمکارانش برروی عمل آوری گوشت خوک با 40ppm رنگ کوشینیل درمقایسه با5.4ppm رنگ مصنوعی اریتروزین انجام گرفت، مشخص شد پایداری رنگ گوشت خوک با کوشینیل بطورمعنی داری بهتر ازپایداری رنگ با اریتروزین بوده وهیچ اثری از اثرپراکسیداتیو کوشینیل روی اکسیداسیون لیپید ازگوشت خوک درطول ذخیره سازی درشرایط سرد نبوده است.

همچنین ازرنگهای طبیعی معدنی می توان به دی اکسید تیتانیوم اشاره کردکه درپوشش سفیدرنگ برخی از انواع آدامس مورد استفاده قرار می گیرد.

شرکت های تولید کننده رنگهای طبیعی مثل شرکت دانمارکی کریستین هانسن" CHR HANSEN" اقدام به تولید رنگهای طبیعی کپسولی نسل دوم Capcolors نمودند. این رنگها نسبت به رنگهای طبیعی نسل اول دارای مزیت بیشتری هستند. اندازه ذرات اینگونه رنگها کوچکتر وشدت رنگ بیشترودرمحیط اسیدی پایدارتربوده ورسوب و مهاجرت آنها درماده غذایی کمتر است. اطراف ذرات این رنگها یک لایه از پلی ساکارید یا پروتئین پوشانده شده است.

ب. رنگهای مشابه طبیعی

استفاده و یا استخراج رنگ از منابع طبیعی همیشه مقرون به صرفه نبوده و یا دسترسی به مواد اولیه وجود ندارد، بنابراین ساختمان رنگدانه های طبیعی مورد شناسایی قرار گرفته و مشابه آن در صنعت ساخته می شود. ازاین رنگها می توان بتاکاروتن را ذکر کرد که در سالهای اخیر در صنعت ماکارونی ایران مورد استفاده قرارمی گیرد.

ج.رنگهای سنتتیک یا مصنوعی

رنگهای سنتزی ترکیبات شیمیایی هستند که در طبیعت وجود نداشته و با استفاده از روش های شیمیایی ساخته و سنتز می شوند. ساختمان شیمیایی آنها پیچیده و گسترده بوده و به موازات آن نامهای شیمیایی آنها بسیار طویل و طولانی خواهدبود. به همین علت ازحروف FDCبرای نامگذاری آنها استفاده می شود.

F مخففFood(غذا) ، D مخففDrug (دارو) وC مخفف Cosmetic(آرایشی وبهداشتی) می باشند.

بنابراین یک رنگ سنتتیک در صورت داشتن کد FDC بدین مفهوم خواهد بود که استفاده ازآن در غذا-دارو و مواد آرایشی وبهداشتی مجاز می باشد. رنگهای FDC به دو دسته ی کلی تقسیم می شوند:

- FDC DYE: این رنگها درمحصولاتی مورد استفاده قرار می گیرند که قسمت اعظم آن را فاز آبی تشکیل می دهد.

- FDC LAKE: این رنگها در محصولاتی مورد استفاده قرار می گیرند که قسمت اعظم آن را فاز روغنی یا چربی تشکیل می دهد.

مواد رنگ کننده مصنوعی موادی هستند که در نتیجه سنتز مواد آلی به دست می آیند. دامنه کاربرد آنها نامحدود بوده به طوری که علاوه بر صنعت رنگرزی در صنایع داروسازی، میکروبشناسی، عکاسی و صنایع غذایی و غیره ... به کار می رود .اکثر این رنگها از نظر مصرف در غذای انسان قابل قبول نبوده و سرطان زا می باشند. علاوه براین براساس تحقیقات به عمل آمده ومقاله منتشر شده در مجله lancet در سال 2007،مصرف مواد غذایی حاوی این رنگها درکودکان بالای سه سال باعث بیش فعالی وناراحتی های گوارشی و پوستی گزارش شده است. درصنایع غذایی نیز این رنگها درتولید نوشابه ها، پنیر، محصولات کنسروی، سس ها، ژله ومربا، ترشی ها و...بکارمی روندو مشکلاتی مانند کم شدن رنگ ،ته نشینی، رسوب ومهاجرت در ماده غذایی را سبب می شوند. امروزه اجازه استفاده بعضی ازرنگهای مصنوعی مثل تارتارازین(E102)،کوئینولین یلو(E104)،سان ست یلو(E110)،کارموئیزین (E122)،پانچوآ 4R(E124)و آلورارد(E129) دربرخی ازکشورها داده نمی شودو مصرف تعداد محدودی از رنگهای مصنوعی در اغذیه مجاز می باشند. همچنین مصرف بعضی از رنگهای مصنوعی بدلیل ایجاد بیماری مطلقا ممنوع اعلام شده است. مطالعه ای که سال 2007 درهند با آنالیز روی 1199 نمونه غذایی از نظر وجودرنگ صورت گرفت، نشان داد که 69درصد نمونه ها دارای رنگ با مجوز و31درصد از نمونه ها دارای رنگ بدون مجوز مصرف بودند و بیشترین استفاده ازرنگهای مصنوعی بدون مجوز درمناطق روستایی از هند بود. امروزه درصنعت از رنگهای مصنوعی زیراستفاده می کنند:

- رنگهای قرمز: کارموازین(carmosin)، ارتیروزین (erythrosine)، آمارانت (amaranth)، پانسوآpanceau) 4R (، اسکارلت scarlet )GN ).

- رنگهای نارنجی: نارنجی Orange G، نارنجی Orange RN ، زرد غروب آفتاب Sunset yellow FEB

- رنگهای زرد: تارترازین Tartrazine ،زرد Yellow G

- رنگهای سبز و آبی و بنفش: سبزS Green، آبی ایندیگوکارمین Indigo Carmine، بنفش Violet BNP
- رنگهای قهوه ای و سیاه: قهوه ای شکلاتی Chochlate brown FB ، قهوه ای شکلاتی Chochlat Brown HT ، سیاه Black PN

دراین راستا شرکتهای تولید کننده رنگهای طبیعی مثل شرکت دانمارکی کریستین هانسن" CHR HANSEN "برای حذف رنگهای مصنوعی اقدام به تولیدرنگ های طبیعی نمودند که همان کیفیت رنگدهی رنگهای مصنوعی را دارد، به عنوان نمونه جدول زیر، یکسان بودن نوع رنگ دهی با استفاده ازدوزمعینی ازرنگهای مصنوعی و طبیعی دربستنی را نشان می دهد.

رنگ طبیعی		رنگ سنتتیک (مصنوعی)		نوع رنگ
نام رنگ	E. no	نام رنگ	E. no
کورومین(تورمریک)	E100	کوئینولین	E104	زرد
تورمریک، آناتو	E100,E160b	تارتارازین	E102
پاپریکا	160c	سان ست یلو	E110	نارنجی
کارمین وآناتو	ٍE120,E160b	آلورارد	E129	قرمز
کارمین وآناتو	ٍE120,E160b	پانچوا4R	E124
کارمین	E120	کارموئیزین	E122	صورتی

همچنین جدول زیریکسان بودن نوع رنگ دهی با استفاده ازدوزمعینی ازرنگهای مصنوعی وطبیعی درنوشابه های بدون گازرانشان می دهد.

رنگ طبیعی		رنگ سنتتیک (مصنوعی)		نوع رنگ
نام رنگ	E. no	نام رنگ	E. no
کارمین+کاروتن	E120,E160a	پانچوا4R	E124	قرمز
کارمین+کاروتن	E120,E160a	آلورارد	E129
کارمین	E120	کارموئیزین+بریلیانت بلو	E122,E133	بنفش
کورومین(تورمریک)	E100	کوئینولین	E104	زرد
تورمریک+کلروفیل	E100,E141
کورومین(تورمریک)	E100	تارتارازین	E102
کارمین	E120	سان ست یلو	E110	نارنجی
کاروتن طبیعی	E160a

بنابراین با توجه به جداول فوق ازنظر یکسان بودن رنگ دهی، می توان درصنعت ازرنگهای طبیعی بجای رنگهای مصنوعی استفاده نمود،اما تحقیقات نشان می دهند که حتی استفاده از رنگهای طبیعی درصنایع غذایی احتمال تاثیر برسلامت مصرف کنندگان را خواهدداشت که نیازبه بررسی بیشتری می باشد. مطالعه ای درسال 2003 درسوئد با تزیق دوزهای کم تا زیاد رنگ خوراکی طبیعی اناتو درسلولهای مغز استخوان به منظوربررسی فعالیتهای موتاژنی یا آنتی موتاژنی آن درموش به مدت 7روز صورت گرفت که دراین بررسی اثری دیده نشد اما درموشهایی که دوزهای بالایی ازاین رنگ دریافت کرده بودند تغییراتی درهسته سلولهای مغز دیده شد.همچنین مطالعه ای در سال 2005 توسطKuno وهمکارش در ژاپن درخصوص تاثیر رنگهای طبیعی ومصنوعی غذایی روی فعالیت آنزیمهای متابولیزه کننده دارو صورت گرفت. این مطالعه نشان داد برخی از رنگهای طبیعی خوراکی مثل monascus وبسیاری ازرنگهای مصنوعی خوراکی موجب مهار آنزیمهای متابولیزه کننده دارو برای دفع می شوند. همچنین مطالعه ای درسال 1978 توسط Mikkelsen وهمکارانش انجام شد. یافته ها دراین بررسی حاکی از این است که مصرف 25 گرم کره آغشته به رنگ آناتو توسط 61 نفر،دارای سابقه حساسیت پوستی بعداز 4 ساعت در25درصد آنها کهیر وخارش پوستی ایجادشد، همچنین درهمان افراد با مصرف 25 گرم کره آغشته به رنگهای مصنوعی نیز(درحدود11درصد بارنگ تارتارازین ،17درصد باسان ست یلو ،9درصد با آمارانت ،15درصد با پانچوا 4R،12درصد با اریتروزین و14درصد با بریلیان بلو ) حساسیت ایجاد شده است. این بررسی نشان می دهد، امکان ایجاد واکنشهای حساسیتی زیادی با مصرف رنگهای طبیعی مانند رنگهای مصنوعی وجود دارد. ازطرفی Wissgott وهمکارش در سال 1996 طی مقاله ای اظهار می کنندکه استفاده از رنگهای طبیعی درصنایع غذایی دربسیاری از کشورها بدنبال بالا رفتن تقاضای مصرف کننده، رو به افزایش است ولازم است که برروی رنگهای طبیعی دیگری که از نظر علمی هنوزبررسی نشده اند، مطالعه شود واین عمل بدون توجه به مسایل اقتصادی و قانونی، نتایج خوبی بدنبال نخواهدداشت.

مسعودرمضانی پور- فوق لیسانس علوم بهداشتی درتغذیه – معاونت غذاودارودانشگاه علوم پزشکی گیلان

سارا اقبالی اصل- لیسانس علوم و صنایع غذایی– معاونت غذاودارودانشگاه علوم پزشکی گیلان